byle jaki
  • Jak zapisywać tytuły utworów?
    22.03.2011
    22.03.2011
    Drodzy Państwo,
    jak należy zapisywać – „Mit o Prometeuszu” czy mit o Prometeuszu, „Przypowieść o robotnikach w winnicy” czy przypowieść o robotnikach w winnicy? To tytuły, stosować kursywę?
    Dziękuję za odpowiedź.
    Agnieszka
  • Google
    28.12.2008
    28.12.2008
    Tłumaczę książkę o firmie Google. W związku z tym chciałabym zapytać, czy słowo Google (jako nazwę wyszukiwarki i jako nazwę firmy) mam traktować jak słowo rodzaju męskiego i czy należy je odmieniać, a jeśli tak, to jak?
  • odmiana nazwisk typu Kościuszko
    3.09.2011
    3.09.2011
    Nazwiska Kościuszko i Kołodko są odmieniane. Czy również nazwiska dwusylabowe zakończone na o (Stańko, Bańko, Piwko, Kusio) odmieniamy?
    Pozdrawiam
  • Ladacznica a ladaco
    24.01.2016
    24.01.2016
    Dzień dobry Państwu!
    Pytanie o treści nieszczególnie wyszukanej, jednak spowodowało konflikt między mną a moim rozmówcą. Czy słowo ladacznica ma coś wspólnego ze słowem ladaco? Moim zdaniem tak – kobiety określanej takim mianem raczej nie darzy się estymą, a ladaco oznaczało ‘byle jaki, marny’ lub, o osobie właśnie, ‘człowiek lichy, bezwartościowy’. Czy słusznie doszukuję się pokrewieństwa tych dwu słów?

    Łączę wyrazy szacunku, przepraszając za banalność swojego pytania.
    AK
  • nie + jeszcze czy nie + imiesłów przymiotnikowy

    29.12.2023
    29.12.2023

    Dzień dobry, chciałbym zapytać o pisownię nie w zestawieniu z wyrazem jeszcze. Zgodnie z regułą 46.13. WSO (punkt e) nie należy pisać wówczas oddzielnie z przymiotnikiem i imiesłowem przymiotnikowym, a zgodnie z regułą 46.11. (punkt d) — również z rzeczownikiem. Tymczasem w tym samym słowniku pojawiają się przykłady typu: „niepoświęcony (np. kaplica jeszcze niepoświęcona) [168]”. Prosiłbym o wyjaśnienie tego zagadnienia. Z góry dziękuję.

  • sześć pytań o zdrobnienia
    1.12.2008
    1.12.2008
    Imiona zdrabnia się rozmaicie, np. jedno imię może mieć kilka tak niepodobnych zdrobnień jak Dorek i Teoś (oba od Teodor). A co ze zdrobnieniami innych wyrazów? Czy jakieś zasady mówią, że np. zdrobnienie od jamnik to tylko i wyłącznie jamniczek, a nie żaden mniś, jamnio czy jamek? A może wyrazy mają po kilka, ale nie dowolnych, lecz „ściśle określonych” zdrobnień (od jamnikjamniczek i jamniś, od poradniaporadeńka i poradniusia) na tych kilku koniec?
    Ostatnio poproszono mnie o rozstrzygnięcie, jak brzmi zdrobnienie od podłoga. Nie potrafiłem sobie wyobrazić innej wersji niż podłóżka, ale też nie wiedziałem, czy to jest w ogóle do rozstrzygania, bo może każdy ma prawo zdrabniać po swojemu, byle odbiorca zrozumiał?
    Jest też problem, kiedy wybrać -ik, a kiedy -ek? Leksykonik czy leksykonek? – wydaje się, że oba są dobre, ale jednak mamy kotek (nie kocik) oraz akcik (nie aktek).
    Zdarzają się też zdrobnienia od nazw geograficznych: Warszawka i Krakówek to formy ze słownika ortograficznego, ale czy swego czasu były jedynymi do wyboru? Jaką postać miałyby Polska, Hiszpania, Zakopane, gdyby ktoś z jakichś względów potrzebował je zdrobnić? Czy takie zdrobnienia pisane małą literą mają inne znaczenie niż pisane dużą?
    Czy to wszystko są jeszcze „formy potencjalne”, czy już „neologizmy”?
  • na sermater
    28.02.2007
    28.02.2007
    Chcę zapytać o pochodzenie i znaczenie zwrotu na sermater (nie wiem jak to się pisze). Często jest on używany w społecznościach wiejskich, ja miałem z nim styczność na Podkarpaciu.
    Pozdrawiam, Bartek
  • Podły
    31.01.2016
    31.01.2016
    Interesuje mnie pochodzenie i prawidłowe, pierwotne znaczenie słowa podły. Dziś wydaje się być w użyciu jako synonim zły, wredny, bez współczucia. Często jednak mówi się o podłym (zepsutym) jedzeniu czy upodleniu jako ‘pozbawieniu godności’.
    Znaczenia synonimów są więc generalnie negatywne, jednak różnią się w dokładniejszym znaczeniu.
    Proszę o odpowiedź i pozdrawiam.
  • polszczyć, nie polszczyć?
    11.05.2011
    11.05.2011
    Szanowna Redakcjo,
    podejrzewam, że osoba posługująca się j. angielskim doskonale wie, jak wymówić nazwę Microsoft w rozmowie z Amerykaninem. Zastanawiam się jednak, jak należy wymawiać nazwy własne (jak chociażby wspomniany Microsoft) czy krótkie cytaty z j. angielskiego, jeśli wplecione są one w wypowiedź w j. polskim. Oryginalna wymowa (z niedrżącym r angielskim) brzmi wtedy dość dziwnie. Który wariant będzie wobec tego najwłaściwszy: [mikrosoft], [majkrosoft] czy [majkrosoft] z niedrżącym r?
  • nasamprzód i ladaco
    6.02.2006
    6.02.2006
    Jaka jest etymologia wyrazów: nasamprzód i ladaco?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego